Beleef de geschiedenis van Schouwen-Duiveland

De duinen en het strand

Als je door Schouwen-Duiveland fietst zal je al snel zien dat de kop van Schouwen vooral bestaat uit een groot bos, grenzend aan het strand en omringd door een brede duinenrij. Ooit was dit heel anders. Toen bestond dit deel van Schouwen-Duiveland uit woeste zandduinen waar weinig groeide en waar wind en water vrij spel hadden. Er woonden maar weinig mensen en degenen die er woonden hadden het er niet makkelijk. Ze leefden van wat ze op het strand vonden en niet alles wat ze deden was legaal. Pas later is het bos aangelegd om verstuiving tegen te gaan. Als je door Boswachterij Westerschouwen fietst kom je nog steeds bewegende duinen tegen op plekken waar weinig bomen staan. Hier stuift het zand bij veel wind zo het fietspad op. Als je het duin opklimt en om je heen kijkt kan je je beter voorstellen hoe het hier ooit uitgezien heeft, zonder bomen. Wil je dit oergevoel nog meer beleven? Maak dan een mooie wandeling door de Meeuwenduinen en Verklikkerduinen. Of stap op de fiets voor een route door de Vroongronden bij Renesse, een ruig duingebied zonder bebouwing en met weinig begroeiing. 

Eiland van dijken en polders

Schouwen-Duiveland is nu één eiland, maar dat was vroeger wel anders. Toen bestond het gebied uit allemaal kleine eilanden omringd door vele kreken. Door het aanleggen van dijken en het afdammen van de kreken ontstonden twee grotere eilanden: Schouwen en Duiveland, gescheiden van elkaar door het water de Gouwe. In die tijd ging veel vervoer over water. Verschillende voormalige getijdenhaventjes herinneren nog aan deze tijd, zoals de Heerenkeet (bij Kerkwerve) en Viane (bij Ouwerkerk). Toen de Gouwe verzandde bleef er één eiland over: Schouwen-Duiveland. Als je over het eiland fietst kom je langs heel wat polders en dijken. Buiten de dijken aan de zeekant liggen slikken en schorren, gebieden waar vogels graag op afkomen.

Leven met het water

Als je nu naar het strand gaat of over de Oosterschelde uitkijkt zie je vooral een mooie uitzicht. Je hoeft je niet druk te maken over de kracht van het water en dreigende stormen. Dat was vroeger wel anders. Het water levert het eiland veel op zoals handel, recreatie en culinaire lekkernijen, maar het heeft ook veel strijd gekost. Vele stormvloeden teisterden lange tijd de kust van het eiland. Helaas vaak met slechte afloop: veel dorpen zijn verdwenen in de golven. Bezoek de Plompe Toren en luister naar het verhaal over de verdronken dorpen en ontdek de rol van de verdronken zeemeermin. Langs de kust staan borden met meer informatie over de dorpen en als je achter het plexiglas staat zie je waar deze dorpen vroeger ooit hebben gestaan. Ook in het Watersnoodmuseum bij Ouwerkerk lees je veel verhalen van inwoners over de strijd tegen het water. Met de aanleg van de Oosterscheldekering is de rust teruggekeerd op het eiland. Je kunt nu vooral genieten van de ligging aan het water: proef de verse lekkernijen uit de zee en breng een heerlijke dag door op een van de brede stranden.

Het pure leven

Geniet je ook zo van de frisse zeelucht en van het lekkere eten dat zó uit de zee komt in Zeeland? Inwoners van Schouwen-Duiveland leven al eeuwenlang van het voedsel dat land en zee hen brengt. Vroeger jaagden ze op herten en zeehonden en plukten lamsoor en zeekraal langs de kust; een gevarieerd dieet van vis, vlees en groenten. Nog steeds werken de koks op Schouwen-Duiveland met pure producten uit de directe omgeving. Op Schouwen-Duiveland geniet je van verse mosselen, oesters en kreeft op je bord en adem je de frisse zeelucht in. Bezoek ook de evenementen op Schouwen-Duiveland die herinneren aan het pure leven aan zee, zoals de Visserijdagen in Bruinisse en het Straô rieën, waarbij werkpaarden na een lange winter de zee ingaan om hun benen te wassen zodat ze gezond en sterk weer aan het werk kunnen. 

Gouden eeuwen

Zin in een bezoek aan Zierikzee en Brouwershaven? Je wandelt hier langs de vele monumentenpanden die rijk zijn aan verhalen. De ligging aan zee en aan de Schelde bood Schouwen-Duiveland veel handelsmogelijkheden. Vooral Brouwershaven en Zierikzee waren belangrijke handelscentra in zout, haring en meekrap. Van de meekrap werd rode verf gemaakt en dat was op veel plaatsen gewild, vooral in de Engelse textielindustrie. Wil je meer weten over de geschiedenis van deze handelssteden? Bezoek dan het Stadhuismuseum in Zierikzee en het Brouws Museum in Brouwershaven. Je ervaart de rijkdom het beste met een stadswandeling langs de vele monumenten.

Langs burgen en kastelen

Wil je meer weten over het militaire verleden van Schouwen-Duiveland? Bezoek dan de plekken die herinneren aan oorlogsstrijd en neem deel aan excursies waar een gids je meer vertelt over het verleden. Er hebben heel wat oorlogen plaatsgevonden in dit gebied. Van plunderingen door Vikingen tot de strijd tegen de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Om weerstand te bieden tegen vijanden werden er door de jaren heen verschillende vestingwerken aangelegd. Van mottekastelen in de middeleeuwen tot aan bunkers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Veel van de verdedigingswerken van vroeger zijn verloren gegaan, maar een aantal plekken herinneren nog aan de militaire strijd. Zo zijn er op Schouwen-Duiveland nog twee kastelen bewaard gebleven: Slot Haamstede en Slot Moermond. In de Zeepeduinen liggen nog meerdere bunkers uit de Tweede Wereldoorlog, waarvan de Walvisbunker te bezichtigen is tijdens Open Monumentendag. Bij Burgh vind je een (gereconstrueerde) ringwalburg, een cirkelvormig terrein omringd met een gracht en een aarden wal. Ringwalburgen werden gebruikt ter bescherming van aanvallen door Vikingen.